آموزشگاه زبان کردی

برای همه کسانی که کُردی را دوست دارند

آموزشگاه زبان کردی

برای همه کسانی که کُردی را دوست دارند

معرفی الفبای کردی با رسم الخط لاتین

تقسیم بندی میزان استفاده از الفبای لاتین و عربی در سرزمینهای کردنشین :


  • 42 درصد در کُردستان ترکیه ( الفبای لاتین )
  • 58 درصد در سایر مناطق ( الفبای عربی )

                    38 درصد کُردستان ایران

                    18 درصد کُردستان  عراق                          

                     2   درصد کُردستان سوریه


علاوه بر این تعداد ،کُردهای روسیه و ارمنستان از الفبای سیریلیک استفاده می کنند .




جدول مقایسه ایی ِ الفبای زبان کردی با کارکترهای لاتین و عربی :

 


الفبای عربی ( صامت ها ): 


 ئــ / ب / پ / ت / ج / چ / ح / خ / د / ر / ڕ / ز / ژ / س / ش / ع / غ / ف / ڤ /  

 

ق / ک / گ / ل / ڵ / م / ن / و / هــ / ی   

  

  

الفبای لاتین ( صامت ها ) 


B/ P / T / C / Ç / H / X / D / R / RR / Z / S / Ş / F / V / Q / K / G / L / LL / M / N/ W / H / Y 


جدول مقایسه ایی ( صامت ها ) :


ئــ ( ندارد )

  ب ( B / b  )

   پ  ( P / p  )

    ت ( T / t )  

ج  ( C / c )

چ ( Ç / ç )

 ح ( ندارد )

خ ( X / x ) 

د ( D / d ) 

     ر ( R / r ) 

 ڕ ( RR / rr  )

   ز ( Z / z ) 

ژ ( J / j  )

س ( S / s ) 

 ش  ( Ş / ş )

  ع ( ندارد )

غ (ندارد  )

ف ( F / f )

ڤ ( V / v  )

 ق  (  Q / q  )   

ک (  K / k  )

  گ ( G / g  ) 

 ل ( L / l  )

ڵ ( LL / ll  )

م ( M / m )

ن ( N / n  ) 

و ( W / w )

هــ ( H / h  ) 

ی (  Y / y  )

 


 

الفبای عربی ( مصوت ها ): 

 

 (ــه / ه) - (  ـێـ / ــێ ) - ( ـۆ / ۆ ) - (  ــا / ا  ) - (  ــوو / وو ) - (  ــی / ــیــ) - (  ــو / و -

 

                               بزرۆکە ( کسره کوتاه که علامتی در الفبای عربی ندارد ) 

 

الفبای لاتین ( مصوت ها ) :

E / Ê / O / A / Û / Î / U / I


جدول مقایسه ایی ( مصوت ها ) :


 

ــه / ه ( E / e  ) ـێـ / ــێ ( Ê / ê) ـۆ / ۆ  ( O / o  )
ــا / ا  ( A / a  ) ــوو / وو  ( Û / û ) ــی / ــیــ ( Î / î )
ــو / و ( U / u  )بزرۆکە  ( I / i  )

 


حال به بررسی برخی از حروف الفبای لاتین که نیاز به توضیح دارد می پردازیم :


صامت ها :


   ئــ  : در لاتین کارکتر جدایی برای این حرف وجود ندارد و بصورت ترکیبی با حروف صدادار نوشته  

می شود.


ئه = E/e    >>>>>>>>>>>  ئەسب = Esb

ئێ =  Ê /ê >>>>>>>>>>> ئێران = Êran

ئۆ =  O /o  >>>>>>>>>>>  ئۆردۆن = Ordon

 ئا  =  A / a >>>>>>>>>>>  ئارام = Aram

ئو =  U / u  >>>>>>>>>>>  ئوتاق = Utaq

ئوو =  Û /û >>>>>>>>>>>  ئوورانووس =  Ûranûs

 ئی = Î / î >>>>>>>>>>>  ئیبراهیم = Îbrahîm  

  


   ح :

لازم به ذکر است که تعداد زیادی از زبان شناسان کُرد معتقدند این نویسه در هیچ کلمه ریشه دار کُردی بکار نمی رود و این نویسه متعلق به زبان های سامی بوده که با ورود اسلام به سرزمین کُردستان تا مدتها کُردها با تلفظ این نویسه مشکل داشتند و مدت زیادی طول کشیده تا تلفظ این نویسه را یاد گرفتند .


در الفبای لاتین نویسه ایی جدا برای این آوا  تعریف نشده است و از همان نویسه ی ( h / H


استفاده می شود.



  ڕ : ( RR / rr  )

همانطور که قبلا گفتیم هیچ کلمه ایی در زبان کردی با ( ر  نازک ) تلفظ نمی شود.پس (ر -های ) اول کلمه را R  می نویسیم.اما اگر وسط یا انتهای کلمه بود از دو R استفاده میکنیم.

گاڕان = gaRRan  / راست = Rast - رادار = Radar


  ع :

بسیاری از زبان شناسان کُرد معتقدند این نویسه در هیچ کلمه ریشه دار کُردی بکار نمی رود و این نویسه متعلق به زبان های سامی بوده که با ورود اسلام به سرزمین کُردستان تا مدتها کُردها با تلفظ این نویسه مشکل داشتند و مدت زیادی طول کشیده تا تلفظ این نویسه را یاد گرفتند .


در الفبای لاتین نویسه ایی جدا برای این آوا  تعریف نشده است و معمولا از ترکیب مصوتها با صامت بعد از ( ع ) استفاده میشود.برای ساده سازی به نحوه تلفظ این حرف در زبان فارسی دقت کنید. 


علی ( در فارسی ؟ الی تلفظ می شود ) = elî


عبد ( در فاسی ؟ ابد تلفظ می شود ) = ebd

عالی ( در فاسی ؟ آلی تلفظ می شود ) =Alî
 
عشق ( در فاسی ؟ اِشق تلفظ می شود ) = Êşq

 


 غ : 


یادآوری :

در بیشتر کلمات ریشه دار زبان کُردی نویسه ی " غ "  به نویسه ی  " خ " تبدیل می شود . در کلماتی که همچین تبدیلی صورت نمی گیرد کلمه یی کُردی جای کلمه ی بیگانه را می شود  .

 

کلمه غیر کُردی   نوشتن کلمه با الفبای عربی        تبدیل "غ"به"خ"یا جایگزینی با یک کلمه کُرددی

------------------------------ ----------------------------------------------

   غم     >>              غەم             >>                   خەم

  غافل   >>              غافڵ            >>                   خافڵ

  غزال    >>            غەزاڵ             >>                   خەزاڵ

   غار     >>               غار             >>                    ئەشکەوت

 

در الفبای لاتین نویسه ایی جدا برای این آوا  تعریف نشده است و معمولا استفاده ایی هم ندارد اما اگر به هر دلیلی نیاز باشد از ( X/x ) استفاده می شود.



  ڵ ( LL / ll  ) :


این حرف هیچگاه در ابتدای کلمه قرار نمی گیرد. یعنی هیچ کلمه اییدر زبان کُردی با آوای" ل غلیظ   " آغاز نمی گردد و اگر کلمه ایی با " ل "  شروع شود حتما " ل  نازک " است ، که در ابتدای آن کلمه استفاده شده است .

  


تاڵ = taLL  - ماڵ = maLL - حاڵ=haLL



مصوت ها :


بزرۆکە  ( I / i  )


یادآوری :

این صدا که عرب آنرا کسره مختلسه می خواند ، در زبان کردی به بزرۆکە  

( گم شده – پنهان شده ) معروف شده است . این کسره آنقدر کوتاه ادا  

می شود که انگار گم یا پنهان شده است .

 

در الفبای زبان کردی با رسم الخط عربی برای مصوت هشتم ( بزرۆکه ) هیچ نشانه ایی تعیین نشده است و همین به دو مشکل اساسی زیر منجر شده است :

1 -  تعدادی از کلمات کردی هستند مانند ( بردن ، من ، مردن ) در ظاهر فاقد مصوت هستند اما به هنگام تلفظ یک صدای کسره بسیار کوتاه خودنمایی می کند . بدین معنی که این صدا هم وجود دارد و هم تلفظ می شود اما در الفبای زبان کردی با رسم الخط عربی هیچ نشانه ای برای نشان دادن آن درنظر گرفته نشده است


2 - اشکال دوم زمانی خودش را خوب نشان می دهد که بخواهیم
 زبان کُردی را بر اساس رسم الخط عربی به یک غیر کُرد آموزش دهیم . 
 کُرد ها خود با توجه به زبان مادری بودنشان ، ناخوداگاه می توانند تشخیص 
 دهند که در کجای کلمه (صدای کسره کوتاه ) وجود دارد اما برای غیر کُرد چنین 
 امکانی حداقل در ابتدای راه وجود ندارد و این خود باعث سردرگمی می شود 

آزمون : متن زیر را بخوانید و صدایتان را برای ما ایمیل کنید . در آینده فایل صوتی آنرا در وبلاگ قرار خواهیم داد تا خودتان بتوانید تمرین کنید .

 

( a_diyako@yahoo.com )


raste temen mindallim

hêşta hellûjey kallim 

kaye dekem xoşhallim

qutabxaneye mallim 

daykim şîrîn zimane

bawkim xawen îmane 

nîştimanim rengîne

beheştî ser zemîne


نظرات 4 + ارسال نظر
هیوا 20 فروردین 1400 ساعت 10:34 ب.ظ https://ferge.blogsky.com/latin#comment-form-box

سلام جناب خسته نباشید⁦♥️
ببخشید در کل برای کلمات تشدید دار چیکار باید بکنیم؟ باید دوتا حرف بذاریم؟ مثلا بگیم نجار میشه: Neccarr؟

بعد اگه حرف (ل غلیظ) یا (ر غلیظ) تشدید بگیره چی؟ مثلا به کردی لاتین (الله) چی میشه؟
ممنون میشم جواب بدید⁦♥️⁩

رۆیا 13 دی 1399 ساعت 01:54 ب.ظ

عالی بوو دەستان خوەش بێ چەن خاڵێکی گرینگ لە ڕێنووسی لاتین لە کوردیا فێر بوین سپاس مانی نەون

ایلیا 4 خرداد 1399 ساعت 10:52 ق.ظ

در مورد حرف بزروکه : ببینید این صدا اصلا صدای پیچیده و عجیبی نیست و به راحتی می توان آن را به افراد غیر کورد زبان یاد داد.
خب ببینید برای اینکه صدای این حرف را متوجه بشید به تلفظ کلمه about انگلیسی گوش کنید. راهنمای تلفظ (فونتیک) این کلمه این گونه است : əˈbaʊt
به حرف ə توجه کنید. این همان بزروکه است. این حرف کوردی دقیقا مانند انگلیسی تلفظ میشود و عجیب و غریب نیست. مثلا کلمه : agir به معنای

اسماعیل 23 دی 1398 ساعت 03:23 ق.ظ

-گفتید در کردی حرف ح وجود نداشته پس واژه (حه‌ز‌ده‌که‌م)=علاقه داشتن ؛ چطور وجود داشته
۲-گفتید LL/ڵ در آغاز هیچ واژه‌ای وجود ندارد پس واژه ڵاڵ = ناشنوا را چه میگویید
۳-نیازی به بزروکه (i) نیست چون در تلفظ ما بین این حروف ساکن وجود دارد مانند بْردن-دْل ، این ساکن است نه کسره مختلسه ؛ خواه و ناخواه این صدای عجیب هنگام تلفط از دهان بیرون میاید (نمیشود که جلوی دم و بازدم را گرفت که!....)

واین نکته جالب در لاتین ؛ کپک = kev / که‌و
در حالی که v=ڤ و w=و پس باید میشد کەڤ

گفتید ئوتاق =utaq و حرف غ در کردی نیست
پس وه‌تاغ چطور ، وه‌تاغ درست تر است یا ئوتاق

نتیجه : الفبای لاتین زمانی میتواند بهتر از الفبای آرامی باشد که این چند نکته رو که خدمت جناب بزرگوار گفتم درست کند

1 - بنده عرض نکردم وجود ندارد.اشاره کردم یک سری از زبانشناسان این اعتقاد رو دارند.
2- حه ز کلمه ایی عربیه . در بسیاری از مناطق ئشتیا یا پیخوشبوون بکار میره.
3-دقیقا LL/ڵ در آغاز هیچ کلمه ایی وجود نداره و اونی که شما میگید با لـ شروع میشه.
4-مورد بزروکه هم رو باید بیشتر مطالعه بفرمائید.نیازی به توضیح نیست.
5-شما هرچیزی در لهجه تون تلفظ میشه فکر میکنید کل زبان کوردی باید به همون صورت باشه.با کلمه ها و لهجه های سایر نقاط آشنا بشید پاسخ غ رو هم دریافت میکنید

ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد